EUGENIA ŻENI SIĘ

Instalacja inspirowana jest niezwykłą historią Eugenii Steinbart, przedwojennej mieszkanki dzielnicy Bałuty.

Eugenia udawała mężczyznę, aby pozyskać lepiej płatną pracę. Swoista maskarada stała się przyczyną kłopotów Eugenii z prawem, jak również komplikacji w życiu osobistym. Otóż Eugenia, podobno za namową niejakiej Joanny Ogrodnik, która również miała przekonać dziewczynę do chodzenia w męskim przebraniu, wzięła ślub... jako mężczyzna. Oszustwo zostało odkryte, nie przez małżonkę Eugenii, lecz przez policję, gdy Eugenia została aresztowana pod zarzutem szantażu.

Czy udawanie mężczyzny było podyktowane względami praktycznymi, czy może było też grą, wyrażało niechęć do podporządkowania się utartym schematom? A może Eugenia była ofiarą przemocy psychicznej innych... kobiet. Jeśli przyjmiemy, że Eugenia była zwykłą oszustką i manipulatorką, jak wytłumaczymy jej próbę samobójczą? Historia Eugenii ukazuje skomplikowaną osobowość na pozór prostej dziewczyny z Bałut.

Elementami instalacji są: opuszczony budynek, białe kwiaty, pozłocone litery, napisy wytarte w tynku oraz welon. Tytuł instalacji jest grą z językiem polskim. Forma "żeni się", choć niepoprawna w odniesieniu do kobiety, która bierze ślub, jest często używana w mowie potocznej. Czasami jest to przejęzyczenie - lapsus lingue, czasami błąd wynika z braków edukacji w języku ojczystym, ale może też taki błąd popełnić cudzoziemiec posługujący się językiem polskim. A może "ożeniła się" to rodzaj freudowskiej pomyłki... Nieadekwatność języka potocznego do reguł językowych może być ciekawym aspektem niegdyś mocno zróżnicowanej etnicznie Łodzi. Słowo "żeni" nawiązuje także do jednego ze zdrobnień imienia Eugenia – "Żenia", spolszczonej wersji francuskiego brzmienia tego imienia.

Instalacja jest także próbą zbudowania wizualnej narracji, ciągu skojarzeń i znaczeń narastających wokół historii Eugenii. Jednym z aspektów jest tajemniczość tej postaci. Niewiele o niej wiemy, historia jest zbyt skomplikowana aby zinterpretować ją jednowymiarowo. Niemożność uzyskania wiedzy w połączeniu z ciekawością, stwarza znakomite pole dla wyobraźni, co ma swoje dobre i złe strony. Próbując za wszelką cenę złożyć w całość fragmenty historii, zaczynamy dostrzegać związki, relacje, symptomy... i nagle wszystko się ze sobą łączy, jedno z drugiego wynika, zbiegi okoliczności przestają być przypadkowe, układają się w wiarygodną teorię...

        projekt zrealizowany w ramach stypendium Prezydent Miasta Łodzi